هفت

فصل دوم        فصل سوم         فصل چهارم

فصل پنجم      ادامه فصل5       فصل ششم     

فصل هفتم     فصل هشتم        فصل نهم

سوالات پر تکرار با ستاره مشخص شده اند

فصل یک: تعاریف مفاهیم و عواعل شکل گیری انقلابها

1- چیستی و مفهوم انقلاب را بیان کنید.*

2- تعریف انقلاب از دید شهید مطهری را بیان نمائید. ***

3- نظر هانا آرنت در باره پیشینه انقلاب را بیان نمائید.

4- تعریف انقلاب از دید شهید محمد باقر صدر  را بیان نمائید.*

5- تعریف ساموئل هانتینگتون  از انقلاب را بیان نمائید.

6- تفاوت انقلاب سیاسی و انقلاب اجتماعی چیست؟***

انقلاب سیاسی :

انقلاب اجتماعی :

7- ویژگی های انقلاب های اجتماعی  که آنها را از دیگر تحولات سیاسی - اجتماعی متمایز می کند کدام  است؟*

8- تفاوت انقلاب با  اصلاح (رفرم) ، کودتا ، نهضت ، شورش را بیان نمائید.***

اصلاح یا رفرم:

کودتا :

نهضت :

شورش :

9- چهار عامل ایجاد کننده شرایط انقلاب را نام برده و توضیح دهید.

10- نقش رهبری در انقلاب را شرح دهید** 

11- رهبری انقلاب چند نوع می تواند وجود داشته باشد***

فصل دو : وضعیت اروپا و ایران در اواخر قرن نوزدهم و شکل گیری الگوهای شبه ترقی غرب گرا و تعالی اسلامی

1- ساختار و وضعیت سیاسی ایران در قرن نوزدهم را بیان کنید.*

2- وضعیت اروپا در قرن نوزده چگونه بود و چه نیازی به کشورهای جهان سوم داشت؟ ***

3- چه عواملی سبب شد که ایرانیان از خود بپرسند چرا عقب مانده اند؟**

4- الگوی شبه ترقی غرب گرا را توضیح دهید.***

5- شاخصه های الگوی پیشرفت و تعالی ایران را توضیح دهید.***

6- تلاش مسلمانان در دو قرن اخیر برای برون رفت از کدام ضعف ها بود؟*

نمونه سوالات فصل سه : چالش الگوی شبه ترقی غرب گرا و تعالی اسلامی در عصر مشروطه

1-علت جنگ های ایران و روسیه چه بود؟**

انقلاب صنعتی غرب و نیاز به مواد اولیه و بازار فروش و وضعیت سیاسی اجتماعی ایران  در قرن 19 میلادی موجب شد کشورهای استعمارگر به شکل های مختلف به ایران دست اندازی کنند

2-جنگ های ایران و روسیه چه تاثیری بر حضور روحانیت در سیاست داشت؟

علمای مذهبی در راستای حفظ بلاد اسلامی از تسلط کفار ، فتوای جهاد دادند  و این اولین اقدام در راستای نفی استعمار بود

3-چه عواملی موجب خیزش مراجع تقلید و نیروهای مذهبی در مقابل دشمنان خارجی شد**

شکست های ایران در مواجهه با قدرت های بزرگ

و برخی تحولات اجتماعی و فکری موجب شد که مراجع تقلید و نیروهای مذهبی برای مقابله با دشمن بپا خیزند

و روحیه انقلابی و مبارزه جایگزین تفسیرهای دعوت کننده به آرامش و انفعال و تسلیم شد

4-مبانی اساسی الگوی تعالی چه بود و به کجا رسید؟*

لزوم استقلال از بیگانه و به جنبش عدالتخانه و قیام مشروطه منتهی شد

5-هدف از فرقه سازی توسط بیگانگان چه بود؟***

سیاست فرقه سازی استعمار برای ضربه زدن و ایجاد تشتت در میان شیعیان بود.

6-اصلاحات غرب گرایانه در عصر مشروطه توسط دولتمردان چند شکل داشت؟**

تغییر از درون حاکمیت : عباس میرزا - قائم مقام فراهانی - امیر کبیر

نگرش ترقی غربی:   میرزا حسن خان سپهسالار  با اعطای امتیاز به بیگانگان که مخالفت روحانیان را برانگیخت

7-نهضت تنباکو چه بود؟*

در سومین سفر ناصرالدین شاه به خارج از کشور(1268) با تلاشهای امین السلطان و ملکم خان برخی امتیازات به بیگانگان اعطا شد.

از جمله واگذاری انحصار خرید و فروش و تهیه توتون و تنباکو  در داخل و خارج ایران بمدت 50 سال به یک شرکت انگلیسی

رهبری مردم در مخالفت را میرزا حسن آشتیانی در تهران و میرزای شیرازی در عتبات مقدسه داشتند

که در نهایت با فتوای میرزای شیرازی  در سال 1270  این امتیاز لغو شد

8-دلایل و اهمیت نهضت تنباکو در تکامل الگوی تعالی چه بود؟***

1- گستره جغرافیایی

2- وحدت در حرکت

3- نفوذ مرجعیت شیعه

4- غیاب روشنفکران در جریان مشروطه

5- گسترش شبه اطلاع رسانی

6- پیروزی جریان سیاسی مذهبی

7- ایجاد زمینه برای جنبش های دیگر مثل نهضت عدالتخانه

9-عدالتخانه چه بود؟*

درسال 1283 نهضتی با عنوان عدالتخانه برای رسیدگی به شکایت مردم از دولت بود شکل گرفت

که برای همه قابل فهم بود

10-مشروطه چگونه مطرح شد؟*

در مقابل این جریان مردم بر اساس یک شایعه به سفارت انگلستان کشیده شدند و مشروطه به عنوان خواست اول آنان مطرح شد در حالی که مردم فهم درستی از آن نداشتند و موجب ایجاد اختلاف بین علما و روشنفکران شد.

11-جریان روشنفکری از نظر وابستگی سیاسی چگونه بود و چه شعاری داشت؟*

وابسته :            برخی از مقام های عالی رتبه دولتی

غیر وابسته:      احزاب و گروه ها

شعار :              از فرق سر تا نوک پا باید فرنگی شد و نفی هر آنچه داریم

12-در عصر مشروطه الگوی شبه ترقی غرب گرا چگونه حاکم شد؟

جنبش عدالتخانه به مشروطه خواهی انجامید و الگوی شبه ترقی غرب گرا در مقابل و برای به انحراف کشدن آن پدید امد.

13-نگرش مشروطه مشروعه و مشروطه غربی را توضیح دهید.***

مشروطه مشروعه:  محدودیت استبداد و قانون گرایی در قالب شرع اسلام

مشروطه غربی :      محدودیت استبداد و قانون گرایی بر مبنای نگاه اومانیستی و ضدیت با مذهب

14-مشروطه خواهان غرب گرا چه نظری برای ترقی کشور داشتند؟**

برای رسیدن به ترقی غربی به نفی دین و سنت ها اعتقاد داشتند و وجود یک دیکتاتور را ضروری میدانستند که عاقبت به روی کار آمدن رضا خان انجامید.

15-دلایل شکست مشروطه چه بود؟**

1- حذف نگرش مشروطه مشروعه

2- اختلاف گسترده در میان رهبران آن

3- مشکلات اقتصادی و سیاسی و اجتماعی

4- تغییر رویکرد انگلستان در باره ایران

16-تغییر رویکرد انگلستان در خصوص مشروطه چه بود؟***

انگلستان طی معاهده ای با روس ها به اهداف خود رسید و حمایت از مشروطه را ضروری نمی دید

17-انقلاب 1917 روسیه و خروج روسیه از ایران چه تغییری در سیاست انگلستان در ایران و کشورهای همسایه ایجاد کرد؟***

انگلستان تصمیم گرفت در تمام کشورهای تحت نفوذ خود دولت های وابسته را حاکم سازد

برهمین اساس رضا شاه در ایران و کمال آتاتورک در ترکیه و ملک فیصل در عراق و امان الله خان در افغانستان با طراحی انگلستان به قدرت رسیدند

18-چرا رضا خان در سال 1299 از سوی انگلستان برای انجام کودتا انتخاب شد؟**

قدرت خشونت آمیز     -    قلدری      -    انضباط     -    کم سوادی

19-دلیل قرار گرفتن ضیاالدین طباطبایی از طرف انگلستان در کنار رضا شاه چه بود؟**

از انجا که رضا خان ، اطلاعات سیاسی ، اداری و اجتماعی نداشت انگلیسیها برای انجام دادن وظایف سیاسی و اجتماعی کودتا ، ضیا الدین طباطبایی مدیر روزنامه رعد و مورد اطمینان خود را که برای حفظ و اشاعه منافع آنها قلم فرسایی میکرد در کنار رضا شاه قرار دادند

20-نظر آیرونساید در مورد رضا خان چه بود؟**

یک دیکتاتور نظامی کلیه مشکلات ما را در ایران حل خواهد کرد . به عقیده شخصی من ، با تقویت رضا خان و استقرار دیکتاتور نظامی ، نیروهای انگلیسی میتوانند بدون درد سر ایران را ترک کنند.

21-روند به قدرت رسیدن رضا خان را بنویسید.*

ابتدا فرمانده نیروهای قزاق شد و بعد به وزارت جنگ رسید و سپس نخست وزیر شد .

سرانجام در سال 1304 احمد شاه را برکنار و خود به پادشاهی رسید.

14-الگوی ترقی غربی در عصر پهلوی دوم چگونه بود؟*

وابستگی فکری و عملی        فشارهای غرب برای برخی برنامه ها

15-مشکلات آغاز دوره پهلوی دوم چه بود؟***

جنگ جهانی دوم          اشغال ایران             فروپاشی دولت رضا خان

آثار سیاستهای مخرب رضا خان که مشکلات زیادی را بوجود آورده بود

16-عملکرد ابرقدرت ها در جنگ سرد چه بود؟*

دو قطبی شدن جهان و جنگ سرد باعث شد ابرقدرتها کشورهای جهان را بین خود تقسیم کنند

17-هدف آمریکا از توسعه  ایران بود؟***

آمریکا توجه ویژه ای به ایران داشت و می خواست با توسعه ایران جلوی انقلاب کمونیستی را بگیرد

18-جان فوران در باره نفوذ آمریکا در ایران چه نظری داشت؟***

ایران در سال 1321 شمسی شاهد حضور سی هزار سرباز آمریکایی در ایران بود تا بر جریان حمل و نقل مهمات و آذوقه به شوروی نظارت کنند.

و مانع از آن شوند که دنیا به بلوک بندی های تجاری انحصاری در قبل از جنگ جهانی دوم بازگردد

همچنین موضوع نفت ایران موجب تیرگی روابط بریتانیا و شوروی و آمریکا شد

19-تغییر در فرهنگ به چه منظوری ایجاد می شد؟*

برای روند توسعه غربی باید تغییراتی در فرهنگ پدید می آمد که شاه مامور اجرای آن بود

20-تغییرات در کشاورزی به چه منظوری انجام شد؟**

در بحث مکاتب مختلف توسعه ، نظریه پردازان مکتب مدرنیزاسیون معتقد بودند جوامع جهان سوم ناچارند حرکت به سمت مدرن شدن را در مسیری که غرب پیموده طی کنند (که این نظریه بعدا مردود اعلام شد) و برای ایجاد تغییرات به سبک غرب ابتدا باید جامعه سنتی کشاورزی بسوی صنعتی پیش میرفت

21-پیشنهاد غرب در تغییر سه حوزه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی چه بود؟***

در حوزه اقتصاد در پی صنعتی سازی وابسته

در حوزه اجتماعی خواهان ایجاد طبقه متوسط جدید برای حمایت از دولت پهلوی و حامیان او

در حوزه فرهنگی به دنبال تضعیف و تخریب فرهنگ دینی و جایگزینی فرهنگ غربی

22-علت ناکامی ها در تغییر سه حوزه فوق چه بود؟***

1- مذهبی بودن بسیاری از طبقه متوسط جدید

2- ایدئولوژی شاهنشاهی با الگوهای نوین در جهان همسو نبود

3- عدم توجه به فضای باز سیاسی بعد از 1342 که مانع رشد نهادهای مشارکتی بود

4- عدم مشروعیت شاه بعد از کودتای 28 مرداد

5- ریشه های قومی و مذهبی و عدم پذیرش ایدئولوژی شاهنشاهی سکولار

23-ساختار سیاسی پهلوی دوم را شرح دهید*

شاه بی تجربه بود و نتوانست مثل پدرش دیکتاتوری را احیا کند

بعد از کودتای 28 مرداد شاه خود را مدیون آمریکایی ها میدانست

حمایت های آمریکا آغاز فرد محوری شاه بود

پس از کودتا با حمایت آمریکا و سازمانهای امنیتی نیروهای سیاسی ملی و مذهبی وچپ را سرکوب کرد

درآمد نفت و حمایت آمریکا فاصله دربار را از نهادهای اجتماعی بیشتر کرد

شاه قدرتش را  برسه پایه نیروهای مسلح و امنیتی – شبکه حمایتی دربار – و دیوان سالاری گسترده قرار داد

فعالیت های احزاب بعد از کودتا ممنوع شد

سرنوشت ایران با تحولات آمریکا گره خورد  مثل شعارهای کندی و برنامه های اصلاحی وی

نخست وزیری تشریفاتی هویدا  و مشاورانی که نماینده مردم نبودند . علم – اقبال – شریف امامی-آموزگار

محدودیت نهادهای حکومتی و استانها

نیمی از سناتورها انتصابی بودند

نمایندگان مجلس هم با فشار حکومت انتخاب می شدند

شاه چندین بار قانون اساسی را تغییر داد

اصل نظر علما بر مصوبات مجلس را حذف کرد

نخست وزیر را شاه انتخاب میکرد

24-مهمترین پشتوانه حفظ نظام سیاسی پهلوی دوم  بعد از کودتا چه بود؟**

بعد کودتای 28 مرداد شاه با حمایتهای مالی آمریکا ، ارتش و سازمانهای امنیتی را به عنوان مهمترین پایگاه های قدرت خود گسترش داد

25-فعالیت های احزاب در زمان پهلوی دوم چگونه بود؟*

احزاب سیاسی تعطیل شده و فعالیت های احزاب ممنوع شد و همه باید در حزب رستاخیز که تنها حزب و زیر نظر شاه بود عضو می شدند

26-روی کار آمدن کندی در آمریکا چه تاثیری در فضای سیاسی ایران داشت؟*

سرنوشت ایران به تحولات امریکا گره خورده بود و شعارهای اصلاحی کندی مستقیما بر ایران تاثیرگذار بود و فضای سیاسی کمی باز شد ولی بعد از 15 خرداد 1342 دوباره سرکوب شد

27-اختیارات شاه و دربار و نهادهای حکومتی از سال 1342 به بعد چه شکلی داشت؟*

شاه کلیه اختیارات را در قبضه خودش داشت و بقیه نهادها تشریفاتی و مجری اوامر شاه بودند

28-پهلوی دوم در سیر تکاملی کسب و بست قدرت خویش چه اقداماتی داشت؟*

تغییرات در قانون اساسی – تشکیل مجلس موسسان – اختیار انحلال مجلس ملی و سنا – حذف نظارت علما بر مصوبات مجلس – مداخله در انتخابات مجلس – انتخاب نخست وزیر- سرکوبی و تعطیلی  احزاب

29-هویت سازی در عصر پهلوی دوم به چه شکلی بود؟

روند نوسازی و توسعه بدون توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی و با تکیه بر روش ها و برنامه های تحمیلی و تقلیدی و با سکولاریسم همراه بود و پارادوکس هایی را ایجاد میکرد.

30-الگوی باستانگرایی در عصر پهلوی دوم چگونه اجرا شد***

موجب شد تعریفی خاص از ایرانی گرایی و هویت شبه ایرانی آغاز گردد و با غفلت عمدی مذهب سنتهای باستانی را جایگزین کرد.

برگزاری جشن های شاهنشاهی و تغییر تقویم هجری به شاهنشاهی از جمله اصلاحات بود.

31-پارادوکسهای هویت در عصر پهلوی چه ویژگیهایی داشت؟***

موجب بحران هویت می شد زیرا          با فرهنگ ایرانی متعارض بود.

                                                             و با دین رویارویی داشت.

32-چند نمونه از اقدامات شاه که موجب بحران هویت شد ذکر کنید؟*

انقلاب سفید      -              رفراندم شاه و ملت   -   نفی مظاهر مذهبی  -   دانشکده الهیات  - 

حذف سوگند به قرآن   -  تبعید رهبران مذهبی از جمله امام خمینی(ره)

33-چند نمونه از پارادوکس های عصر پهلوی را توضیح دهید.***

بازگشت به ایران باستان با احیای مظاهر غربی - پوشش اجباری مردان و زنان مبنای غربی بود نه باستانی(شیراز)

بحث از عزتمندی  و تمکین باج خواهی آمریکا  -  کاپیتولاسیون

دفاع از هویت ایرانی و تقابل با فرهنگ اسلامی   - مراسم مذهبی محرم و......

نمونه سوالات فصل چهار:

1-ساختار سیاسی پهلوی اول چگونه بود؟

ساختار سیاسی همانند دولت ها قاجارها بود.

تمرکز قدرت سیاسی و کسب ثروت بزرگ از راه چپاول

نبود آزادی و مشارکت مردمی

به دلیل مبتنی بودن بر سه اصل ارتش و بروکراسی مدرن و پشتیبانی گسترده دربار ثبات سیاسی بیشتر اقاجار بود.

کنترل دیکتاتورمابانه کشور و سرکوب مخالفان موجب شد تا با فروپاشی پهلوی اول گروههای سیاسی در دهه 1320 شدیدا فعال شوند

2-حامیان داخلی رضا خان چه کسانی با چه افکاری بودند؟**

روشنفکران غرب گرایی مثل تقی زاده بودند و معتقد بودند چون ایرانیان صلاح خود را نمیدانند باید تجدد را بازور به آنها تحمیل نمود و بستن فضای سیاسی را برای اجرای برنامه ها ضروری میدانستند

3-فضای موجود در جهان در عصرپهلوی اول چگونه بود؟**

با  عصر نوسازی و رواج اندیشه های غربی مقارن بود و کشورها به نوسازی اقتصادی و اجتماعی  ترغیب می شدند.

نیازهای درونی جامعه ایران برای برون رفت از بحران های اجتماعی و اقتصادی ناشی از جنگ

4-چه عاملی موجب رویکرد پهلوی اول به مدرن سازی غربی شد؟*

تاثیرات نهضت فکری مشروطیت

و حضور طبقه جدید تحصیل کردگان غرب کنار طبقه حاکم که تنها راه ترقی را دوری از سنت های دینی می دانستند

و اینگونه توجه رضا خان به ترکیه و اقدامات آتاتورک جلب شد

5-اقدامات شبه مدرن رضا خان چه بود ؟

تاسیس بانک و راه آهن ، ایجاد مدرسه و دانشگاه به سبک اروپایی و احداث کارخانجات جدید

6-اشکالات بانک ملی تاسیس شده چه بود؟

سیاست مکمل برای گسترش فعالیتها نبود

موازی با صرافی ها بود که بین بازاریان جا افتاده تر بود

7-نظر مصدق و جان فوران در مورد راه آهن چه بود؟***

جان فوران پروژه راه آن را فاجعه آمیز ذکر میکند بخاطر هزینه بسیار بالا که برابر با تمام هزینه های صنعتی زمان رضا شاه و بازدهی اندک که توجیه اقتصادی نداشت.

مصدق مسیر تبریز تهران مشهد را مناسب تر از شمال مرکزی به جنوب غربی میدانست و جاده را بهتر از راه آهن می دانست.

8-دو ویژگی شبه مدرنیسم چه بود؟*

با فرهنگ و تاریخ جامعه ایران بیگانه بود.

از اندیشه ها و ارزشها و روش های اروپایی شناخت واقعی نداشت

9-اقدامات مخرب رضا شاه در حوزه فرهنگ چه بود؟*

کابرد زور برای : کشف حجاب زنان و متحدالشکل کردن لباس مردان

10-محورهای اقدامات فرهنگی رضا شاه چه بود؟**

باستانگرایی : نژاد آریایی و تاریخ شاهان

تجدد گرایی :

مذهب زدایی: میسیون های مذهبی- مدارس اروپایی- کانونهای روشنفکری-

                      ترویج بی حیایی -       کشف حجاب -   تغییر نظام آموزشی

11-درک دولت نوگرا از تمدن چه بود؟

رفتار تجدد گرایانه در ظاهر نه شکوفایی اندیشه و فرهنگ

12-هدف از تاسیس آموزشکده ها چه بود؟

آماده سازی اذهان عمومی برای تغییر

توجیه عملکرد

ایجاد یکپارچگی و نفی فرهنگ بومی

13-دلیل عدم موفقیت رضا شاه در عرصه های فرهنگی چگونه بود؟***

1- مخالفت روحانیان

2- مخالفت مردم که نمونه آن مسجد گوهر شاد بود

3- مخالفت عده ای از روشنفکران

<<<<< بقیه سوالات فصل چهار >>>>>