بخش یکم : وحی ، پیامبری و دین
1- وحی و پیامبری ( 15 صفحه)
1- نبوت خاصه و نبوت عامه چیست؟
نبوت خاصه برای یک قوم خاص است و نبوت عامه برای همه مردم است
2- عناصر محوری نبوت چیست ؟
وحی و آورنده وحی
3- معنا و مفهوم پیامبر را توضیح دهید.
بشری است که برای هدایت انسانها برانگیخته شده است تا معارفی را بدون واسطه انسانی دیگر از مبدا الهی دریافت و ابلاغ کند
4- معنای لغوی و اصطلاحی وحی را توضیح دهید.
لغوی : اشاره ، سرعت ، تفهیم و القای پنهانی به دیگران ، اعلام در خفا ، نوشتن و ......
اصطلاحی : پیام الهی که توسط پیامبران دریافت و ابلاغ میگردد
5- وحی در قرآن به چند صورت بیان شده؟
الف: اشاره پنهانی روزه سکوت حضرت زکریا پس از بشارت به فرزند دار شدن
ب : هدایت غریزی و طبیعی راه تداوم بقا در جماد و نبات و حیوان و انسان مثل : وحی به زنبور عسل قوانین حاکم بر آسمان و زمین
ج : الهام یا وحی غیر رسالی درخششی در ذهن هنگام بروز مشکلات مثل : وحی به مادر موسی وسوسه های شیطان
د : وحی رسالی یا تشریعی شاخصه نبوت
6- نبوغ و کشف و شهود چیست ؟
نبوغ : نوعی توان بالای ذهنی است
کشف و شهود : بر اثر ریاضت برای عده ای ممکن میشود
براهین ضرورت وحی و پیامبری
7- ضرورت نبوت با تاکید بر هدف خلقت را توضیح دهید
حکمت خداوند اقتضا می کنداصالت با کمال و سعادت ابدی است و مصالح اخروی نیاز به وحی داردهمه هستی در غایت و حرکت کمال واقعی را دنبال می کند8- محدودیت های عقل بشری که ضرورت نبوت را بیان میکند کدامند؟
الف : کلی بودن و اجمالی بودن احکام عقل حس سپاسگذاری را دارد ولی راهش را نمیداند
ب : ناتوانی عقل در شناخت آثار اخروی اعمال تاثیر اعمال در دنیا را میدانید ولی در آخرت را نمیداند
ج : آسیب پذیری عقل در مرحله تشخیص و عمل احساسات روی عقل اثر میگذارد
9- عصمت پیامبران را توضیح دهید.
وقتی ضرورت وحی اثبات شد ، عصمت پیامبر هم اثبات میشود و همچنین عصمت از گناه و اشتباه
10- شبهاتی که منکران بعثت پیامبران مطرح میکنند کدام است؟
آنچه پیامبران عرضه داشته اند
یا موافق عقل بشر است و به آن میرسیم
یا مخالف عقل است که مردود است
11- منکران بعثت پیامبران می گویند ( آنچه پیامبران آورده اند اگر موافق عقل بشر است خودمان به آن خواهیم رسید و اگر مخالف عقل است مردود است ) را پاسخ دهید.
گزاره های موافق عقل بشری تائید دانسته های عقلی توسط وحی موجب میشود انسان به عقل خود اطمینان حاصل کند
گزاره های خرد ستیز باید معنای واقعی احادیث توسط حدیث شناساناستخراج شود وگرنه جعلی و غیر قابل قبول است
12- آیا (گزاره های فرا حسی و فرا عقلی ) با بعثت پیامبران مخالف است؟
گزاره ها ی فراحسی و فرا عقلی با حواس انسان قابل درک نیست و خارج از قوه ادراک است (نه مخالف آن) و نیاز وحی را اثبات می کند
********************************************
2- رابطه علم دین ( 9 صفحه )
1- علم را تعریف کنید.
آگاهی ( شامل آموزه های آسمانی و انسانی)
مجموعه یافته ها و آگاهی های بشر ( ساده تا پیچیده)
مجموعه نظریه های ثابت شده برگرفته از مشاهده و آزمایش
2- دین را تعریف کنید.
تدین : اعتقاد به وجود ذات غیبی دارای شعور و اختیار
مجموعه ای از قوانین که راه و رسم زندگی را تبیین میکند
3- نظریه مسیحیت در مورد تعارض علم و دین را بیان کنید.
پیشرفت علم ناسازگاری علم و دین را نشان داد و کارزاری بین علم و دین پیش آمد و دین شکست خورد
دو تحول مهم در قرن 17و19 نقش چشمگیری در تثبیت این نظریه داشت
دفاع گالیله از نظریه خورشید مرکزی کپرنیک
ظهور داروینیسم در علم زیست شناسی و انتشار کتاب منشا انواع
4- نظریه مسحیت در مورد تمایز علم و دین را بیان کنید.
علم و دین صورتهای گوناگون زندگی اند که هر کدام حدود و قلمرو خاص خود را دارند
الف: استقلال در وظیف و هدایت این دو نباید با معیارهای یکدیگر مورد قضاوت قرار گیرند
ب : استقلال در تمایز در روش و موضوع علم و دین باید کاملا جدا از هم باشند
5- نظریه تمایز علم و دین را نقد کنید.
علم و دین به رغم تعلقات گوناگون ، به یک جهان طبیعت می نگرند و باید با تعامل سازنده و گفتگو مکمل هم باشند
6- نظریه مکمل بودن علم و دین را توضیح دهید.
در ناحیه روش و پیش فرض ها ، از حمایت غیر مستقیم علم و دین از یکدیگر سخن می گوید
در زمینه گزاره ها و نظریات ، علم و دین را مکمل یکدیگر دانسته اند
7- نظریه تعامل و راه حل های تعارض های احتمالی را شرح دهید.
رویکردهای الهیات و علم به انسان و جهان متفاوت است. اما این ادعا را که میان آنها هیچ تعارضی وجود ندارد نمیتوان پذیرفت
مهندس سحابی قرآن به تکامل تدریجی و پیوستگی نسلی تصریح کرده و آیه یا جمله ای که بر خلقت مستقیم از خاک گل باشد وجود ندارد
علامه طباطبایی تئوری خلقت از نظر علم مردود است . نظر قرآن کریم نیز دال بر خلقت ثبوتی و دفعی است
مکارم و سبحانی با فرض علمی بودن فرضیه داروین ، ظواهر آیات قرآن ، تفسیر و توجیه پذیر است به گونه ای که با آن تعارض نداشته باشد
نظریه های دیگر اصالت را به اعجاز میدهند
یقین با علم هرگز بدست نمی آید
تفسیرهای ظاهری درست نیست
************************************************
3- قرآن ، اعجاز و مصونیت از تحریف (14 صفحه )
1- معجزه چیست ؟
پدیده ای خارق العاده - خارج از نظامات علت و معلول مادی - برای اثبات نبوت - همزمان با تحدی و به اذن الهی
2- ویژگیهای معجزه را بیان کنید.
الف : قابل تعلیم و تعلم نیست
ب : مغلوب نیروی قوی تر نمیشود
ج: همزمان با دعوت نبوت و تحدیست
3- صدق ادعای پیامبران چگونه ثابت میشود؟
الف : قرائن اطمینان مانند: مثل راستی درستی عدالت و.....
ب : معرفی پیامبر پیشین
ج: معجزه
4- تعریف قرآن را بنویسید.
کتابی از سوی خدا با واسطه روح الامین بر قلب پیامبر برگزیده برای هدایت همه مردم
5- راه های شناخت قرآن کدامند؟
محتوایی عقلی و نقلی - تاریخی و سند شناختی - نقش آفرینی در زندگی - میزان اهتمام به قرآن - دیدگاه صاحبنظران - از نگاه قرآن - فصاحت و بلاغت - سازگاری آیات با یکدیگر
6- دلایل اعجاز قرآن را بیان نمائید.
آیات دلیل از سوی خدا بودن دو دسته اند
آیات دلیل عقلی= تحدی
آیات دلیل نقلی = بشارت قبلی
الف: تحدی به متن قرآن : از جهت فصاحت و بلاغت که ثابت میکند کلام خداست
ب : امی بودن پیامبر : که توانست بدون خواندن و نوشتن چنین کتابی کامل را بیاورد که کلام خداست
ج : همانندی آیات
1- ویژگی های انسان : تکامل تدریجی و خطا پذیری و تفاوت استعدادها و محدودیت ها
حافظ غزل - فردوسی حماسه - سعدی پند - مولوی تمثیل عرفانی
2- ویژگی های قرآن : نزول تدریجی - فلسفی - اخلاقی - اقتصادی - عرفانی - اجتماعی
7- معنا و مفهوم تحریف را بنویسید.
از ریشه حرف (لبه، کناره، مرز) مایل کردن - منحرف ساختن - دگرگون کردن
8- شواهد تاریخی مصونیت قرآن از تحریف را بیان نمائید.
الف : حفظ قرآن توسط مردم بخاطر قرائت و فصاحت و بلاغت و آهنگ
ب : انس فراوان به قرآن و حفظ و تلاوت
ج: تقدس در نزد مسلمانان و حساس بودن به هرگونه تغییر
د : توصیه های پیامبر بر تلاوت و کتابت و حفظ و جمع آوری آن
ه: مطرح نشدن تحریف از سوی صحابه
9- دلایل روایی مصونیت قرآن از تحریف را بنویسید.
الف : حدیث ثقلین و سفارش به چنگ زدن به قرآن برای گمراه نشدن
ب : پیامبر(ص): آنگاه که فتنه ها چون پاره های شب تاریک بر شما مشتبه شدند قرآن را دریابید
ج : امام صادق(ع): پس آنچه را که موافق کتاب خداست فراگیرید و آنچه مخالف کتاب خداست رها کنید
10- دلایل عقلی مصونیت قرآن از تحریف را بیان نمائید.
الف : آیات تحدی : اگر امکان تحریف بود آیات تحدی معنی نداشت
ب : اوصاف قرآن : آیات بیانگر فصاحت و بلاغت و حق بودن و عدم اختلاف
11- دلیل قرآنی مصونیت از تحریف را بیان نمائید.
انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافضون